Dobry żart tynfa wart

Tymf to moneta będąca wraz z boratynką symbolem upadku gospodarczego Rzeczypospolitej w XVII wieku. Nominał ten został upamiętniony tym powiedzeniem, które do dzisiaj przetrwało w języku polskim.

W tym tygodniu wystawiliśmy zbiór ponad 20 sztuk tej ciekawej i dość sporej polskiej monety.

https://numimarket.pl/sklep/szerfszczecin_30/od-1587-do-1668_299/1

Kilka informacji o tym nominale zaczerpniętych z Wikipedii (https://pl.wikipedia.org/wiki/Tymf)

Tymf (tynf) – początkowo potoczna a później oficjalna nazwa srebrnych monet podwartościowych, w których ilość srebra była niższa niż deklarowana przez emitenta wartość.

Deklarowany na monecie nominał tymfa inaczej złotówki wynosił 30 groszy, jednak srebro użyte do produkcji miało wartość nieprzekraczającą 10–15 groszy. Spowodowane to było trudnościami skarbu królewskiego po potopie szwedzkim.

Tymfy emitowano w latach 1663–1666^.

Na awersie tymfów widniał trzyliterowy monogram króla Jana Kazimierza „ICR” (od Ioannes Casimirus Rex), co ze względu na niską wartość monety złośliwie odczytywano jako: Initium Calamitatis Regni (początek nieszczęść królestwa)^.

DAT PRETIVM SERVATA SALVS POTIORQ METALLO EST

(Cenę daje ocalenie kraju i to lepsze jest od kruszcu) miała wyjaśniać intencję, dla której władze zdecydowały się na bicie monety niepełnowartościowej. Emitowanie tych monet umożliwiło dzierżawcy mennic koronnych Andrzejowi Tymfowi (Tympfowi), od którego nazwiska powstała nazwa, dopuszczenie się znacznych nadużyć, których wykrycie ostatecznie zmusiło go do ucieczki z Polski^.

Moneta będąca wraz z boratynką symbolem upadku gospodarczego Rzeczypospolitej, została upamiętniona powiedzeniem „dobry żart tynfa wart”. Tymfów wyemitowano ok. 6 mln sztuk^. Bito je bardzo niedbale, z częstymi błędami w napisach. Srebrna blacha mennicza była z reguły źle rozwalcowana, o nierównej powierzchni, dlatego egzemplarze starannie wybite, w pełni czytelne, są dzisiaj dość trudno dostępne.